Wat wordt bedoeld met duizeligheid?
Duizeligheid is een veelvoorkomend probleem binnen de neurologie. Het lastige van duizeligheid is dat het veel verschillende betekenissen heeft. Duizeligheid heeft verschillende oorzaken. Het is daarom belangrijk voor de dokter en de patiënt om duidelijk te krijgen waar het precies om gaat.
Flauwvallen
Patienten kunnen duizeligheid beschrijven als een gevoel flauw te gaan vallen. Als u ooit bent flauwgevallen weet u hoe dit voelt. Flauwvallen komt het vaakst voor als mensen staan of net zijn opgestaan. Het is een gevoel van licht-in-het-hoofd zijn, soms met een bepaald geluid in de oren, zwart voor de ogen worden en misselijkheid. Ook kan plotseling zweten hierbij voorkomen.
Bekende oorzaken van flauwvallen zijn: te snel opstaan of lang staan (waardoor de bloeddoorstroming in de hersenen even hapert), pijnlijke of beangstigende prikkels (bloed laten prikken, bloed zien, hevig schrikken), gebruik van medicijnen tegen hoge bloeddruk, en uitdroging (bijvoorbeeld bij diarree). Het komt vaker voor op warme plekken of tijdens of na het eten. Mannen lopen het risico flauw te vallen als zij midden in de nacht staand plassen.
Flauwvallen is geen functionele stoornis, maar kan wel een factor zijn bij het ontstaan van een functionele stoornis
Draaiduizeligheid (Vertigo)
Duizeligheid kan ook gepaard gaan met een gevoel van beweging. Dit is een tweede vorm van duizeligheid, waarbij het lijkt alsof de omgeving beweegt, zelfs bij stil zitten. Het kan een draaiend gevoel zijn of een op en neer gaande beweging. Soms hebben mensen het gevoel dat de omgeving om hen heen beweegt, soms dat ze zelf bewegen.
Afwijkingen in het binnenoor of migraine kunnen draaiduizeligheid veroorzaken. Draaiduizeligheid zelf is geen functioneel symptoom, maar kan functionele symptomen uitlokken. Patiënten krijgen uiteindelijk nek- en hoofdpijn, omdat ze hun hoofd zo weinig mogelijk proberen te bewegen om de draaiduizeligheid tegen te gaan. Het is bekend dat mensen met deze vorm van duizeligheid vaak angstklachten krijgen.
Dissociatie
Duizeligheid kan zich ook laten omschrijven als een vreemd onwerkelijk gevoel. Dit wordt wat we dissociatie genoemd. Er zijn verschillende beschrijvingen van dissociatie: Het gevoel er niet helemaal bij te zijn, de dingen in de omgeving lijken verder weg te zijn, het gevoel hebben buiten het eigen lichaam te zijn of dat het lichaam niet eigen is. Lees hier meer over op de pagina: dissociatieve klachten.
Hoe duizeligheid, nekpijn en hoofdpijn elkaar kunnen versterken
Elke vorm van duizeligheid die erger wordt bij hoofdbewegingen, kan nekpijn veroorzaken. Hieronder een aantal diagrammen om dit duidelijk te maken:
Figuur 1. Door draaiduizeligheid proberen patiënten hun hoofd zo stil mogelijk te houden. Dat veroorzaakt een stijve nek en op termijn nek- en hoofdpijn. Daarnaast versterkt het ook de problemen: vermijden van beweging maakt het evenwichtsorgaan in het oor extra gevoelig.
Figuur 2. Doordat er zowel draaiduizeligheid als hoofdpijn is ontstaan, kunnen patiënten bezorgd worden dat er wellicht iets ernstigs aan de hand is. Samen met vermoeidheid die is ontstaan door de klachten, kan de patiënt hierdoor gaan piekeren.
Figuur 3. Op verschillende niveaus kan ingegrepen worden tegen deze klachten. Patiënten kunnen beter niet vermijden hoofdbewegingen te maken, maar worden gestimuleeerd juist nek- en oogbewegingen te doen. Dat maakt het middenoor minder gevoelig voor beweging, waardoor de klachten verminderen. Hierdoor ontstaat ook minder hoofdpijn.