De meest voorkomende oorzaak van angst en bezorgdheid bij patiënten met functionele symptomen is bezorgdheid over de symptomen zelf.
Hoe gaat het verder? Waarom gelooft niemand mij? Word ik soms gek? Is het ernstig? Word ik in de toekomst invalide?
Dit zijn allemaal heel begrijpelijke vragen. U kunt met deze vragen terecht bij uw arts.
In een aantal situaties kunnen er moeilijkheden ontstaan:
1. De arts geeft geen verklaring. Sommige artsen zeggen tegen hun patiënten dat er geen redenen voor zorg zijn, terwijl de patiënten die zorgen wel hebben. Andere artsen zeggen dat het allemaal door stress komt, terwijl de patiënt geen stress ervaart. Patiënten blijven zich vervolgens afvragen wat er mis met hen is.
2. De patiënt gelooft de uitleg van de arts niet. De arts heeft bijvoorbeeld uitgelegd dat de hoofdpijn komt door migraine, of door teveel gebruik van paracetamol (dat komt erg vaak voor). Het kan zijn dat een patiënt het gevoel heeft dat de klachten veel te ernstig lijken voor die diagnose. Of hij is bang dat er niet aan een hersentumor is gedacht.
3. De patiënt gelooft de verklaring van de arts, maar blijft toch angstig. Sommige patiënten krijgen een goede verklaring voor hun klachten en zijn dan tijdelijk gerustgesteld. Maar deze geruststelling houdt maar een aantal dagen tot weken aan en daarna worden ze opnieuw ongerust. Meestal weten patiënten dat hun bezorgdheid niet rationeel is en dat de kans op een onbekende ernstige ziekte klein is, maar ze komen niet van de gedachten af dat er iets mis is wat niet is herkend. De ongerustheid neemt toe en de patiënten gaan naar verschillende artsen voor andere meningen of geruststelling. Soms gaan ze ook meerdere malen naar de huisartsenpost of spoedeisende hulp.
Als de angst over de symptomen toeneemt, veroorzaakt dat verergering van de beleving van duizeligheid, hoofdpijn of vermoeidheid.
De patiënt weet dat er maar een kleine kans is dat de klachten worden veroorzaakt door een ernstige aandoening, maar hij raakt die gedachten niet kwijt
De verergering van de symptomen zorgt er vervolgens voor dat patiënten gaan zoeken naar diagnoses op het internet. Op het internet is veel te vinden, ook over ernstige aandoeningen. Dat kan bezorgdheid of angst veroorzaken.
Het hierboven beschreven scenario noemen we ziektevrees of hypochondrie (angst voor het hebben van een ernstige ziekte). In de samenleving wordt hypochondrie vaak gezien als iets belachelijks, maar het is een serieuze aandoening die veel stress kan veroorzaken. De lichamelijke symptomen zijn echt, daarom zijn de patiënten juist zo bezorgd.
Een klein gedeelte van de patiënten met functionele symptomen heeft last van angst voor het hebben van een ernstige ziekte. Een groot deel van de patiënten die door artsen als hypochonder wordt gezien, heeft geen hypochondrie, maar heeft nooit een verklaring gekregen voor de symptomen en is daarom angstig voor mogelijke diagnoses.
Behandeling
Hypochondrie kan alleen behandeld worden als arts en patiënt het eens zijn over de diagnose. Zodra die drempel genomen is, moet de arts stoppen met simpele geruststelling en met aanvullende onderzoeken.
In plaats daarvan geeft de arts grondige uitleg over de symptomen. De patiënt moet ook een deel voor zijn of haar rekening nemen: hij moet beloven geen informatie over ziektes meer op te zoeken op het internet en voor hetzelfde probleem geen andere artsen te bezoeken.
Angst rondom ziekte kan goed verbeteren, zodra de patiënt uitleg heeft gekregen die hij begrijpt en waar hij mee instemt.
Lees op thuisarts.nl meer over hypochondrie of angst rondom gezondheid:
- Website van Thuisarts